Kim cương vàng (fancy yellow diamond) là những tinh thể thiên nhiên hiếm hoi, kết hợp sắc vàng quyến rũ cùng độ trong cao, mang giá trị vượt thời gian. Dưới đây là danh sách 10 viên nổi bật nhất - trong đó một số từng lập kỷ lục đấu giá - mỗi viên mang đậm dấu ấn lịch sử, nghệ thuật hoặc thương mại.
1. Tiffany Yellow Diamond – Biểu tượng sáng chói của Tiffany & Co.
Khối lượng: 128,54 carat (cắt từ khối thô 287,42 ct; phát hiện năm 1877 tại Nam Phi)
Kiểu cắt: Cushion-stellar brilliant 82 mặt, tối ưu độ sáng
Đặc điểm nổi bật: Chỉ được đeo bởi 4 phụ nữ trong lịch sử (Mary Whitehouse, Audrey Hepburn, Lady Gaga, Beyoncé). Hiện trưng bày tại flagship Tiffany ở New York.
Viên kim cương vàng Tiffany là một trong những viên kim cương vàng lớn và nổi tiếng nhất từng được phát hiện.
Với trọng lượng thô ban đầu là 287,4 carat, viên đá được tìm thấy vào năm 1878 tại mỏ Kimberley, Nam Phi.
Sau đó, viên kim cương được mài thành hình cushion với kiểu cắt stellar brilliant, nặng 128,54 carat. Kiểu cắt cổ điển này bao gồm 82 mặt cắt - nhiều hơn 24 mặt so với kiểu round brilliant truyền thống - nhằm tối đa hóa độ lấp lánh của viên đá.
Hiện nay, viên Tiffany Yellow Diamond đang được trưng bày tại cửa hàng Tiffany & Co. ở thành phố New York.
2. Cora Sun-Drop Diamond – “Giọt nắng vàng rực rỡ”
Khối lượng: 110,3 ct (Fancy Vivid Yellow, VVS1)
Lịch sử đấu giá: Bán tại Sotheby’s Genève năm 2011 với giá CHF 11.282.500 (~USD 12,36 triệu), thời điểm đó là kỷ lục vàng thế giới.
Viên kim cương Fancy Vivid Yellow hình giọt lệ lớn nhất từng được biết đến.
Viên kim cương Cora Sun Drop, được phát hiện tại Nam Phi vào năm 2010, hiện là viên kim cương Fancy Vivid Yellow hình giọt lệ lớn nhất thế giới. Quyết định cắt viên đá thành hình giọt lệ - một quá trình tỉ mỉ kéo dài suốt sáu tháng - được đưa ra nhằm tôn vinh sắc vàng rực rỡ đặc biệt của viên đá.
Hình cắt giọt lệ là lựa chọn phổ biến đối với các viên kim cương vàng có màu sắc đậm, trong khi những viên có tông màu nhạt hơn thường được cắt vuông để làm nổi bật độ bão hòa màu.
Kim cương vàng có sắc độ đậm được xếp vào nhóm hiếm và có giá trị cao hơn nhiều so với kim cương không màu. Với trọng lượng 110,3 carat, Cora Sun Drop đã được bán đấu giá tại Sotheby’s Geneva vào năm 2011 với mức giá 10,9 triệu USD. Người mua giấu tên qua điện thoại đã lập kỷ lục thế giới thời điểm đó cho một viên kim cương vàng.
3. Graff Vivid Yellow – Kỷ lục đấu giá Guinness
Khối lượng: 100,09 ct (cushion-cut, Fancy Vivid Yellow)
Huy chương đấu giá: Bán tại Sotheby’s Genève tháng 5/2014 với giá CHF 14,5 triệu (~USD 16,3 triệu), lập kỷ lục mới cho kim cương vàng lớn nhất từng được đấu giá.
Chiếc nhẫn kim cương vàng Fancy Vivid Yellow vô cùng hiếm có, được biết đến với tên gọi The Graff Vivid Yellow, đã được bán với giá 16,8 triệu USD (14,5 triệu franc Thụy Sĩ) vào năm 2014.
Viên kim cương nặng 100,09 carat, được cắt theo kiểu cushion‑modified brilliant, là một trong những viên kim cương vàng nổi tiếng nhất từng được ghi nhận. Viên đá được gắn trên một chiếc nhẫn có thể tháo rời của thương hiệu Graff, với vòng đai đính kim cương cắt brilliant lấp lánh.
Graff Vivid Yellow là một trong số rất ít viên kim cương vàng có trọng lượng vượt mốc 100 carat trong lịch sử. Tầm quan trọng của viên đá này càng được khẳng định khi nó được đưa vào cuốn “Famous Diamonds” của Ian Balfour - một trong những tài liệu tham khảo kinh điển nhất về kim cương, xuất bản năm 2008.
4. Allnatt Diamond – Minh chứng từ Cartier đến Christie’s
Khối lượng: 101,29 ct (Fancy Vivid Yellow, độ sạch VS2), được cắt cushion từ khối thô thời trước 1950
Lịch sử: Được Cartier thiết kế; bán đấu giá tại Christie’s Geneva năm 1996 với giá ~USD 3 triệu. Sau đó tái cắt để tăng độ bão hòa màu vàng. Từng trưng bày tại Smithsonian trong triển lãm The Splendor of Diamonds.
Được mua bởi Thiếu tá Alfred Ernest Allnatt và sau đó được Cartier chế tác lại.
The Allnatt Diamond là một viên kim cương Fancy Vivid Yellow nặng 101,29 carat, được cắt theo kiểu antique cushion brilliant. Viên đá này được GIA chứng nhận với cấp độ trong là VS2. Nhiều tài liệu cho rằng viên kim cương được khai thác tại mỏ Premier (nơi phát hiện viên Cullinan huyền thoại), ở Cullinan, Pretoria, Nam Phi.
Viên đá được đặt theo tên của một trong những chủ sở hữu nổi bật nhất: Thiếu tá Alfred Ernest Allnatt, một quân nhân, vận động viên, nhà bảo trợ nghệ thuật và mạnh thường quân nổi tiếng. Vào những năm 1950, Allnatt đã mua viên kim cương và đặt hàng Cartier chế tác thành một chiếc trâm gài (brooch). Thiết kế cuối cùng là một đóa hoa bằng bạch kim, gồm năm cánh hoa đính kim cương cắt baguette trắng, kèm theo một cành hoa và hai chiếc lá làm từ kim cương cắt brilliant.
Vào tháng 5 năm 1996, viên Allnatt được bán đấu giá tại Christie’s Geneva với mức giá hơn 3 triệu USD. Chủ sở hữu hiện tại - Tập đoàn SIBA - đã cho tái cắt viên đá từ trọng lượng gốc 102,07 carat xuống còn 101,29 carat. Dù giảm nhẹ về khối lượng, quá trình tái cắt đã giúp nâng cấp màu sắc từ Fancy Intense lên Fancy Vivid, khiến viên kim cương càng thêm giá trị và rực rỡ.
5. Deepdene – Viên kim cương vàng lớn gây tranh cãi nhất
Khối lượng: 104,52 ct (cushion cut, màu vàng), từng được quảng cáo là tự nhiên VVS1
Vấn đề nổi bật: Nhiễm xạ làm đổi màu → bị tụt giá khi Christie's công bố thông tin; từ đó bị coi là một tranh cãi lớn trong giới đá quý.
Viên đá gây tranh cãi
Viên Deepdene Diamond nặng 104,52 carat, được cắt theo kiểu cushion cổ điển, là một trong những viên kim cương màu vàng lớn nhất từng được biết đến. Được cho là khai thác tại mỏ Premier (Cullinan, Nam Phi), viên đá này từng được chào bán tại phiên đấu giá Christie’s Geneva năm 1971, với mô tả là Fancy Yellow tự nhiên, độ trong VVS1 và có nguồn gốc không qua xử lý.
Tuy nhiên, ngay trước khi đấu giá diễn ra, nhà ngọc học nổi tiếng Dr. Edward Gübelin đã đặt nghi vấn về tính tự nhiên của màu sắc viên đá. Sau khi kiểm tra quang phổ tại Gem Testing Laboratory ở London, chuyên gia Basil Anderson xác nhận viên đá đã trải qua quá trình xạ trị (irradiation) để tăng cường màu sắc - một phương pháp xử lý nhân tạo không được công bố.
Vụ việc gây chấn động giới kim hoàn thời bấy giờ, buộc Christie’s phải hủy bán. Đây là một trong những vụ bê bối nổi tiếng nhất liên quan đến kim cương màu, đặt dấu hỏi lớn cho giới đầu tư và làm thay đổi cách các trung tâm kiểm định tiếp cận kim cương màu trong những thập niên sau.
Dù mang vẻ ngoài lộng lẫy và hiếm có, Deepdene vẫn được nhớ đến như một lời cảnh báo điển hình về sự minh bạch và đạo đức trong ngành đá quý.
6. Florentine Diamond – Viên đá mất tích bí ẩn
Khối lượng: 137,27 ct (double rose-cut 126 mặt, màu vàng nhạt xanh)
Bí ẩn lịch sử: Sử dụng bởi hoàng gia châu Âu; mất tích sau WWI, đồn đoán bị cắt lại thành viên ~80 ct - chưa bao giờ tìm lại được.
Florentine Diamond, còn được gọi với nhiều tên khác như Tuscany Diamond, Grand Duke of Tuscany Diamond hay Austrian Yellow Diamond
Một trong những viên kim cương mang nhiều bí ẩn và truyền thuyết nhất trong lịch sử. Viên đá nặng 137,27 carat, được cắt theo kiểu double rose-cut cổ điển, có chín cạnh và 126 giác cắt, sở hữu sắc vàng nhạt nhẹ nhàng.
Suốt nhiều thế kỷ, viên đá đã qua tay vô số nhân vật lịch sử - cả bằng con đường hợp pháp lẫn phi pháp. Một trong những câu chuyện nổi tiếng nhất kể rằng Charles the Bold, Công tước xứ Burgundy, từng đeo viên đá này ra chiến trường và bị mất trong trận đánh. Người ta đồn rằng một người lính bộ binh đã nhặt được và bán lại chỉ với giá một đồng xu.
Trải qua bao nhiêu thế kỷ, chiến tranh và biến động, đến nay tung tích thật sự của Florentine Diamond vẫn là một ẩn số. Nhiều chuyên gia và thợ kim hoàn hàng đầu thế giới cho rằng viên đá có thể đã bị tái cắt lại thành một viên nhỏ hơn, khoảng 80 carat, để che giấu nguồn gốc thật sự. Tuy nhiên, tất cả chỉ là phỏng đoán - không ai biết viên đá hiện đang ở đâu.
7. The Incomparable Diamond – Viên kim cương “Không gì sánh bằng”
Khối lượng: 407,78 ct (cắt trilliant) từ nguyên khối thô ~890 ct tìm thấy ở DRC thập niên 1980
Đặc biệt: Độ trong nội bộ hoàn hảo “Internally Flawless”; câu chuyện phát hiện bởi một bé gái địa phương khiến viên đá càng huyền thoại hơn.
Viên kim cương “vô song” được tìm thấy bởi một cô bé
The Incomparable Diamond là một trong những viên đá quý nặng nhất từng được phát hiện tại Cộng hòa Dân chủ Congo, với trọng lượng thô lên tới 890 carat. Viên kim cương mang màu sắc Fancy Deep Brownish Yellow đặc biệt này được một cô bé tình cờ nhặt được trong đống đổ nát gần nhà mình ở Mbuji Mayi vào những năm 1980.
Gia đình cô bé sau đó đã bán viên đá cho một thợ kim hoàn, và nó nhanh chóng được chuyển nhượng đến tay Donald Zale của tập đoàn Zale Corporation (Mỹ). Việc phân tích và chế tác viên đá mất đến bốn năm, và kết quả là một viên kim cương cắt trilliant nặng 407,78 carat - vẫn giữ kỷ lục là viên kim cương hoàn hảo nội tại (internally flawless) lớn nhất thế giới, đồng thời là viên kim cương lớn thứ ba từng được ghi nhận.
Câu chuyện về The Incomparable không chỉ gây ấn tượng bởi kích thước và độ tinh khiết, mà còn bởi xuất thân đầy bất ngờ của nó - từ một đống gạch vụn tại vùng nông thôn châu Phi đến đỉnh cao của ngành đá quý toàn cầu.
8. Red Cross Diamond – Vì nhân đạo, vì lịch sử
Khối lượng: 205,07 ct (cushion cut, Fancy Intense Yellow, VS2), nổi bật với biểu tượng thánh giá Maltese ở đáy
Sứ mệnh: Bán đấu giá năm 1918 để gây quỹ cho Hội Chữ Thập Đỏ Anh; tiếp tục bán năm 1973 và gần đây nhất năm 2022 với giá CHF 14,2 triệu (bán bởi Christie’s Genève).
Biểu tượng của lòng nhân đạo và nghệ thuật chế tác
Viên Red Cross Diamond (Kim cương Hồng Thập Tự) được phát hiện vào năm 1901 tại một trong những mỏ kim cương ở Kimberley, Nam Phi, dưới dạng thô nặng 375 carat. Sau đó, viên đá được mang đến Amsterdam để chế tác, trở thành một viên kim cương hình đệm (cushion) nặng 205,07 carat, theo phong cách cắt Stellar Brilliant độc đáo. Cách cắt này được đặt tên theo hình ảnh “ngôi sao” được tạo nên bởi tám giác cắt hình kim ở phần đuôi đá (pavilion), tỏa ra từ mặt đáy (culet) – gợi hình chữ thập Maltese.
Ban đầu, viên kim cương được một nhóm công ty mua lại, và sau đó dâng tặng cho một buổi bán đấu giá nghệ thuật tại London năm 1918 nhằm gây quỹ cho Hội Chữ thập đỏ Anh và Dòng Thánh Gioan (Order of St. John). Chính từ đó, viên đá mang cái tên “Red Cross Diamond” – vừa để tưởng nhớ mục đích nhân đạo cao cả, vừa tôn vinh hình ảnh chữ thập độc đáo bên trong viên đá quý hiếm này.
9. Oppenheimer Diamond – Di sản ngành kim cương Nam Phi
Khối lượng: 253,7 ct (khối thô, chưa cắt) từ mỏ Dutoitspan năm 1964
Nguồn gốc tên gọi: Sir Ernest Oppenheimer – người tạo dựng ngành khai thác kim cương Nam Phi; hiện viên đá được trao tặng Bảo tàng Smithsonian như biểu tượng lịch sử ngành khai thác.
Tinh thể kim cương vàng thô hoàn mỹ hiếm có
Được phát hiện vào năm 1964 tại mỏ Dutoitspan, Kimberley, viên Oppenheimer Diamond là một trong những viên kim cương thô đạt chất lượng ngọc trai lớn nhất thế giới từng được biết đến. Viên đá nặng 253,7 carat, mang sắc vàng tự nhiên, có hình dáng gần như hoàn hảo với kích thước khoảng 20×20 mm – tạo thành một tinh thể kim cương cân xứng hiếm thấy.
Ngay trong năm được phát hiện, viên đá được đặt tên “Oppenheimer Diamond” để vinh danh Sir Ernest Oppenheimer, một trong những nhân vật có ảnh hưởng lớn nhất trong ngành công nghiệp kim cương thế kỷ 20. Chủ sở hữu của viên đá – nhà kim hoàn danh tiếng Harry Winston – đã quyên tặng viên kim cương cho Viện Smithsonian như một hành động tri ân đối với di sản của Sir Ernest.
10. Cross of Asia – Sự kết hợp giữa nghệ thuật và kính tin tôn giáo
Khối lượng: 79,12 ct (radiant cut) từ khối thô ~280 ct, mỏ Jagersfontein năm 1902
Thiết kế: Cắt lại 4 lần để đạt độ trong flawless và tạo hình thánh giá Maltese; một minh chứng nghệ thuật hoàn mỹ cho đá quý.
Biểu tượng hoàn mỹ của sự tái sinh qua thời gian
Viên kim cương The Cross of Asia được phát hiện vào năm 1902 tại mỏ Jagersfontein, Nam Phi, dưới dạng một tinh thể nặng 280 carat. Sau lần cắt đầu tiên, trọng lượng giảm còn 142 carat, và tiếp tục trải qua ba lần cắt nữa: đầu tiên là 112 carat, sau đó là một viên cushion-cut 109,28 carat, và cuối cùng – vào năm 1993, viên đá được tái cắt thành dáng radiant-cut 79,12 carat, nổi bật với mặt bàn được tạo hình như thánh giá Maltese.
Lần cắt cuối cùng không chỉ mang đến vẻ đẹp thị giác độc đáo mà còn loại bỏ toàn bộ tì vết, giúp viên đá đạt chứng nhận Fancy Yellow – Internally Flawless. The Cross of Asia không chỉ là một viên kim cương quý hiếm mà còn là biểu tượng của sự tái sinh hoàn hảo, qua từng giai đoạn chế tác kỳ công trong hơn một thế kỷ.
Bảng so sánh một số viên kim cương vàng trên 100 carat nổi bật
|
Tên viên đá
|
Khối lượng (ct)
|
Ghi nhận GIA
|
Giá đấu giá nổi bật
|
|
Sun-Drop
|
110,3
|
Fancy Vivid Yellow, VVS1
|
CHF 11,28M (~USD 12,36M)
|
|
Graff Vivid Yellow
|
100,09
|
Fancy Vivid Yellow
|
CHF 14,5M (~USD 16,3M)
|
|
Allnatt
|
101,29
|
Fancy Vivid Yellow
|
~USD 3M (1996)
|
|
Deepdene
|
104,52
|
Fancy Golden Yellow (?)
|
Tranh cãi về màu nhân tạo
|
|
Red Cross
|
205,07
|
Fancy Intense Yellow, VS2
|
CHF 14,2M (2022)
|
Ánh vàng thời gian và giá trị vượt trội
Kim cương vàng – đặc biệt là dòng Fancy Vivid Yellow trên 100 carat – không chỉ là biểu tượng của độ hiếm, mà còn là minh chứng cho lịch sử đấu giá, con mắt sưu tầm thẩm mỹ, và giá trị nghệ thuật. Từ Tiffany đến Graff, từ đấu giá ghi danh kỷ lục tới những viên đá mang câu chuyện nhân đạo, mỗi viên là một minh chứng độc đáo cho vẻ đẹp và sức mạnh của sự khan hiếm.
#DiamondTalk
